PRP w Medycynie: Analiza Naukowa i Wnioski z Badań Klinicznych
Współczesna medycyna estetyczna i ortopedyczna coraz częściej sięga po innowacyjne metody leczenia, a jedną z nich jest terapia osoczem bogatopłytkowym, czyli PRP (Platelet-Rich Plasma). W tej procedurze pacjentowi poddawane jest odwirowanie jego własnej krwi, co pozwala uzyskać koncentrat płytek krwi zawierający różnorodne czynniki wzrostu. Choć terapia PRP zyskała popularność, a wielu lekarzy oraz pacjentów przekonuje o jej skuteczności, warto przyjrzeć się wynikom badań klinicznych, które rzuciły światło na faktyczne korzyści tego zabiegu.
Artykuł niniejszy przedstawi przegląd istotnych publikacji naukowych, w tym listu opublikowanego w 2014 roku w The New England Journal of Medicine, który podważył skuteczność terapii PRP w kontekście urazów związanych z aktywnością fizyczną. Dodatkowo, analizowane będą wyniki badań opublikowanych w czasopismach takich jak The Journal of Sport & Exercise Medicine, British Journal of Sports Medicine, The American Journal of Sports Medicine oraz Journal of the American Medical Association, ukazujące brak przewagi PRP nad placebo w leczeniu przewlekłych tendinopatii. Warto również przyjrzeć się najnowszym badaniom z 2023 roku, które rzucają światło na ogólną nieskuteczność terapii PRP w przypadku tendinopatii Achillesa.
Czy zatem terapia PRP faktycznie przynosi oczekiwane korzyści? Czy istnieje rzeczywisty dowód na jej skuteczność? Odpowiedzi na te pytania będą kluczowe w kontekście dalszego rozwoju i zastosowania tej innowacyjnej metody leczenia.
Czym jest PRP?
Osocze bogatopłytkowe (PRP), to koncentrat płytek krwi powstający na skutek odwirowania własnej krwi pacjenta stosowane jest powszechnie medycynie estetycznej i ortopedii. Okazuje się, że poza brakiem badań klinicznych wysokiej jakości potwierdzających skuteczność opublikowao wiele wyników randomizowanych badań klinicznych, w których autorzy wykazali brak istotnej statystycznie przewagi PRP nad placebo.
PRP a kwas hialuronowy
W 2018 roku ukazał się artykuł porównujący kwas hialuronowy z PRP w 5 letnim badaniu randomizowanym. We wnioskach autorzy stwierdzili: „Obydwa sposoby leczenia z biegiem czasu skutecznie poprawiały stan funkcjonalny stawu kolanowego i zmniejszały objawy. PRP nie dawało ogólnie lepszej poprawy klinicznej w porównaniu z HA pod względem poprawy objawowo-
funkcjonalnej w różnych punktach końcowych ani czasie trwania efektu.”
Brak przewagi PRP nad placebo
Brak przewagi PRP nad placebo dotyczy nie tylko urazów mięśni i ścięgien, okazuje się że w chorobie zwyrodnieniowej stawów także nie stwierdzono różnicy. W 2021 roku w JAMA (Journal of the American Medical Association) opubilkowano wyniki randomizowanego badania oceniającego porównanie iniekcji PRP w porónaniu do placebo w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego u 288 pacjentów. Autorzy stwierdzili, że PRP nie zmniejsza dolegliwości bólowych i nie spowalnia progresji choroby w porównaniu do placebo.
Dodanie PRP do schematu leczenia nie przynosi wymiernych korzyści klinicznych
W 2014 roku opublikowano wyniki retrospektywnego badania oceniającego skutezność PRP jako części nieoperacyjnej terapii ostrego zerwania ścięgna Achillesa. Wniosek autorów: „Wyniki tego badania sugerują, że dodanie PRP do schematu leczenia nie przynosi wymiernych korzyści klinicznych z powodu nieoperacyjnie leczonego ostrego zerwania ścięgna Achillesa.”
Nie ma dowodu na skuteczność PRP
W roku 2023 ukazała się praca przedstawiająca wyniki systematyznego przeglądu i metaanalizy literatury dotyczącej skuteczności PRP w tendinopatii ścięgna Achillesa. Tylko 8 z 288 znalezionych artykułów spełniało wymagania kryteria przyjęcia, co pokazuje niską jakość większości badań z PRP. We wnioskach autorzy stwierdzili: „Nie ma dowodu na to, że zastrzyki PRP mogą poprawić funkcjonowanie i stan kliniczny pacjenta z tendinopatią Achillesa. Zwiększenie częstotliwości zastrzyków PRP może poprawić wyniki, a dodatkowo bardziej rygorystyczne projekty i standaryzowane badania kliniczne z randomizacją potrzebne są, aby uzyskać bardziej wiarygodne i dokładne wyniki.
Listy i artykuły naukowe
List The New England Journal of Medicine 2014
W 2014 roku w The New England Journal of Medicine opublikowano list do wydawcy podpisany przez grupę badaczy: Autorzy stwierdzili, że terapia PRP jest coraz częściej stosowana w urazach związanych z uprawianiem sportu pomimo, że nie ma wyników badań randomizowanych potwierdzających skuteczność tej metody. Autorzy przeprowadzili badanie randomizowane, kontrolowane placebo w dwu ośrodach u 80 sportowców z naciągnięciem ścięgna podkolanowego. Badanie wykazało brak korzyści
domięśniowego podania PRP.
The Journal of Sport & Exercise Medicine 2014
W 2014 roku The Journal of Sport & Exercise Medicine opublikował artykuł zatytułowany “Silne dowody przeciwko iniekcjom PRP w przewlekłej tendinopatii nadkłykcia bocznego”. Autorzy przeprowadzili systematyczny przegląd opublikowanej literatury opierając się na bazach PubMed, EMBASE, CINAHL, Medline OvidSP, Scopus, Google Scholar, Web of Science i Cochrane Library. Na podstawie 6 opublikowanych badań autorzy stwierdziliwe wnioskach, że „Istnieją mocne dowody na to, że zastrzyki PRP nie są skuteczne w leczeniu przewlekłej tendinopatii nadkłykcia bocznego łokcia.”
British Journal of Sports Medicine 2010
W 2010 roku w British Journal of Sports Medicine opublikowano wyniki randomizowanego badania oceniającego u 54 pacjentów czy wstrzyknięcie PRP prowadzi do wzmocnienia struktury ścięgna i neowaskularyzacji mierzonej za pomocą UGS w przewlekłej tendinopatii środkowej części Achillesa. We wnioskach autorzy stwierdzili brak różnicy w porównaniu do placebo.
The American Journal of Sports Medicine 2011 i 2019
W 2011 roku The American Journal of Sports Medicine opublikował artykuł z wynikami rocznej obserwacji w randomizowanym badaniu oceniającym skuteczność PRP w przewlekłej tendinopatii ścięgna Achillesa u 54 pacjentów. Badanie wykazało brak przewagi PRP nad placebo.
W 2019 roku The American Journal of Sports Medicine opublikwał wyniki badania randomizowanego u 80 pacjentów z izolowanym śródmiąższowym rozdarciem ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego i objawowym bólem barku, których obserwowano przez ponad 12 miesięcy. We wnioskach autorzy stwierdzili, że PRP nie poprawiło gojenia ścięgna i wyników skal oceny klinicznej w porównaniu do placebo.
Journal of the American Medical Association 2010 i 2021
W 2010 roku w JAMA (Journal of the American Medical Association) ukazał się artykuł opisujący to samo badanie i wnioski. W pracy opublikowanej w 2021 roku w JAMA (Journal of the American Medical Association) autorzy stwierdzili: „Wśród pacjentów z przewlekłą tendinopatią środkowego odcinka Achillesa leczenie pojedynczym wstrzyknięciem osocza bogatopłytkowego w porównaniu z wprowadzeniem podskórnej suchej igły nie zmniejsza dysfunkcji ścięgna Achillesa po 6 miesiącach. Wyniki nie potwierdzają korzyści ze stosowania PRP w leczeniu przewlekłej tendinopatii środkowej części Achillesa.”
W pracy opublikowanej w 2021 roku w JAMA (Journal of the American Medical Association) autorzy z Holandii stwierdzili, że w randomizowanym badaniu 100 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu skokowego obserwowanych przez 26 tygodni, dostawowe podanie PRP nie wykazało istotnie statystycznej różnicy z placebo.
Dalsze badania trwają
W 2015 roku opublikowany ostał artykuł, odwołujący się do pracy Filardo et al. opisującej wyniki randomizowanego badania u 192 pacjentów z jednostronnym bólem kolana trwającym co najmniej 4 miesiące, u których wyniki badań obrazowych potwierdziły chondropatię lub chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego po 12 miesiącach obserwacji. Autor podsumował: „Obiecujące wyniki poprzednich badań doprowadziły do dużego zainteresowania zastosowaniem PRP w terapii. Jednak, jak wskazują badania Filardo, istnieje potrzeba przeprowadzenia większej liczby dobrze zaprojektowanych badań na dużej próbie, aby dokonać prawdziwej oceny roli zastrzyków PRP w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów.”
Podsumowanie
Pomimo powszechnego stosowania tej metody, badania kliniczne nie potwierdzają jednoznacznie skuteczności PRP. Przegląd publikacji naukowych, w tym wyniki badań randomizowanych, wykazuje brak istotnej statystycznej przewagi PRP nad placebo w leczeniu różnych schorzeń, takich jak przewlekła tendinopatia czy choroba zwyrodnieniowa stawów. Wniosek z analizy wskazuje, że konieczne są bardziej rygorystyczne badania kliniczne z randomizacją, aby uzyskać wiarygodne i dokładne wyniki dotyczące skuteczności PRP. Ostateczne stwierdzenie w artykule podkreśla, że dodanie PRP do schematu leczenia nie przynosi wymiernych korzyści klinicznych, co dowodzi potrzeby dalszych, dobrze zaprojektowanych badań na dużej próbie.
